Consideraziòn ed vetta attuèl
3026 Sammarchi Marco dialetto
Consideraziòn ed vetta attuèl
di Marco Sammarchi
Quand ai’era zòuven, quanti côs a vleva fèr, come a pèns tant’etèr come mé; ma a chi tèmp, i mezz a disposiziòn i’erén qui chi’erén e tant progett ién avanzè dànter a qal vecc’casatt ed qual mobil ormai tott sbusanè dai tarù.
Incù, che al cundiziòn ed vetta agl’ién migliorè ed dimondi, am ziga al côr sentèr e vaddèr che tantessom ragazz i sprechén la sô zoventò, i la boccian vì adiritura e brisa sòul qualla: i cazén vì la vetta come gninta foss, solamént par di zugh stoppid!
Am pèr che i zuvén incù in seppén piò bon ed divartiress, parché con totti qal cumditè a sô disposiziòn, i veinén ciapè da la noiia e i strolghèn ed fèr al côs piò impensabil e madornèl: der fugh a di casunett dal rosch, taièr i cupartòn del machin in sosta, perpetrèr un furt o una rapèina, (da ragazz ed dagg’ o tragg’ann) violentèr una ragâza in branch come i lòuv affamè, drugheress par sentress di leòn, par fèr del guer urbèni e del scazzutè dànter e fôra dal stadio sànza incionna rasòn, organizzèr e partezipèr a del gâr in automobil, patintè ed frasch, con al relativ conseguènz, in quant incù al machin al van trôpp fôrt e la côsa piò bestièl ed totti, causèr la môrt par sé stess e par i su amigh spettatur che i stàn a guardèr ai lè dla strè; ma s’an si mett un freno, piàn piàn i zuvén i dventén una râza in vì d’estinziòn!
Sprechèr acsé la zoventò e la vetta, l’é ‘na côsa che am ratresta am demoralezza, in quant sti zuvén, dimondi probabilmènt, in san brisa che a sté mond, an’esèst una somma tant granda da psèir paghèr al piò bèl period dla vetta d’una persòuna.
La vetta l’è fâta acsé. Indrì an s’pôl brisa turnèr par cambièr tanti del côs fâti e quand ed spiegh ai ragazz muderén, con tant ragiunamènt, qualla ch’l’é la sô furtòuna, (qualla ed vivèr al sô piò bèl mumènt dla vetta) ban ch’la vâga ed ciap dal defizèint!
Alòura in sté mònd, in dov ogni dé bisaggna corrèr sàmper piò dlòngh par inseguir al benesèr e la ricazza, (o IL VIL DANARO, come al dseva òn) i cunselli d’un’anziàn in riescén brisa ad equipareress ai ragiunamènt d’un zòuvén. Acsé, pensand a tott quall ch’al suzed tott quant i dé, a mé zànt, “am ziga tant al côr!”
“am ziga tant al côr!”
Zèrudela di pinsir,
qui d’incù e qui d’a ir.
Avànd passè i’ànta,
la strè pistè l’è tanta,
adesi o col fiè gross,
zarcànd d’evitèr al foss.
Anca mé, da ragazèl,
andeva “a vòul d’usèl”;
adess, a fagh manca strè
quand mell côs a vleva fèr.
Incù, am vén da pensèr
che tant zuvén, come mé,
i vlessén, tott quant i dé,
arvultèr al mònd intir;
ma zert, sòul con al pénsir!
Tott i dé in bulatta
e qal pôch dla pagatta
(fortunè chi l’aveva)
quesi mai l’an basteva
par chi puch divertimènt
ch’ai’era in chi mumènt.
Adess, l’é un’etèr quèl;
ban o mèl un ragazèl
l’ha a sô disposiziòn
da spandèr, un quelch miliòn
da investir in dòu rôd
oppur, int un’etèr môd.
Apanna ch’lé patintè,
una machineina usè
e po’ vì dlongh cm’è un razz
a sfidèr tott chi ragazz,
parchè la sô machinatta
la n’è brisa ‘na “caratta”
e la pôl venzèr ed sicur:
ma po’, BOM, contr’a un mur!
<PREMI STRAORDINERI !>
Un bèl bus al zimitèri
e acsé int un mumènt,
vent’ann cazé vì, al vènt!
Come tott i omén viv
a sén sté di impulsiv
ma incù, par la miseria,
la côsa l’as fà seria.
Ed sté pass la zoventò
in pôch tàmp l’an’esèst piò
e se ai tach a pensèr
al côr as mett a zighèr
e quand ai’ho l’uccasiòn,
brisa ed fèr un sermòn,
ma con suquanti parôl
spieghèr a un ragazôl
che vivèr l’é impurtant;
stèr in mezz a la zànt,
avèir d’i’amigh, l’ambròusa.
La vetta l’é preziòusa
e con puch sacrifezzi,
sànza fèr di stravezzi,
pr’al futur, int al sô dman
al prà dvintèr un’anzian.
Ma al zòuvén l’ha furia,
ai pram piò la lussuria;
lò al n’ha tàmp d’ascultèr
i cunsèi che t’ai vu dèr
e, zertamènt int un spell,
ed pu ciapèr dl’imbezell!
Zòuvén, ma t’an’é capé
ch’an’esèst universitè
ch’l’insaggna l’esperiènza,
che l’é la piò gran sciènza
che òn al possa imparèr?
Basta ch’al possa campèr,
che la vetta l’é tant bèla,
toc e dai, la zèrudela!